الوسائل المعينة على دعوة المخالفين
مدير الموقع
الأربعاء 7 مايو 2008 م
<p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">سأشير هنا فقط إشارات إلى بعض الوسائل المعينة في دعوة المخالفين، وقد استقيتها من كتاب الله سبحانه وتعالى وسنة رسوله عليه الصلاة والسلام، ومن كلام أهل العلم، وهي أيضًا من واقع وتجارب شتى آتت ثمارها، فنسأل الله التوفيق والسداد:<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /><o:p></o:p></span></b></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><a name="_Toc137359180"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><strong>أولاً: إعطاؤهم حقوقهم والإقرار لهم بها:</strong></span></a><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><strong>فقد شرع الإسلام حقوقًا للمسلمين، تُعطى لكل مسلم، وإن كان فاسقًا أو مبتدعًا بدعة غير مكفرة، ومن وسائل دعوة المخالفين الإقرار لهم بهذه الحقوق وإعطاؤهم إياها؛ فإن هذا مما يجذبهم ويقربهم، ومن أهم تلك الحقوق:<o:p></o:p></strong></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">1- لزوم أمر المخالف بالمعروف ونهيه عن المنكر، وإرشاده إلى الحق، وإبلاغه الحجة، وتفهيمه إياها بالحسنى والحكمة.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقد حوت صفحات هذا الكتاب كثيرًا من الأدلة والبراهين على هذا الحق، ومما يذكر أيضًا هنا ما قام به أئمة أهل السنة والجماعة من دعوة للمخالفين وإرشادهم إلى منهج الحق والصواب.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ومما يؤيد ذلك ما قام به الخليفة الراشد علي بن أبي طالب رضي الله عنه عندما بعث عبد الله بن عباس رضي الله عنهما إلى الخوارج لدعوتهم وإقامة الحجة عليهم، قال ابن عباس رضي الله عنهما: (فدخلت على قوم لم أر قومًا أشد اجتهادًا منهم، أيديهم كأنها ثفن الإبل، ووجوههم معلنة من آثار السجود، فدخلت فقالوا: مرحبًا بك يا بن عباس، لا تحدثوه.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقال بعضهم: لنحدثنه.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: قلت: أخبروني ما تنقمون على ابن عم رسول الله ص وختنه وأول من آمن به، وأصحاب رسول الله ص معه؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قالوا: ننقم عليه ثلاثًا.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فقلت: ما هن؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قالوا: حكَّم الرجال في دين الله، وقال: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [الأنعام:57]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">!<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: قلت: هذه واحدة، وماذا أيضًا؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قالوا: فإنه قاتل ولم يَسْبِ ولم يغنم، فلئن كانوا مؤمنين ما حلّ قتالهم، ولئن كانوا كافرين لقد حلّ قتالهم وسبيهم!<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: قلت: وماذا أيضًا؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قالوا: ومحا نفسه من أمير المؤمنين، فلئن لم يكن أمير المؤمنين فهو أمير الكافرين!<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: قلت: أرأيتكم إن أتيتكم من كتاب الله وسنة رسوله ما ينقض قولكم هذا أترجعون؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قالوا: وما لنا لا نرجع؟!<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: أمَّا حكَّم الرجال في أمر الله؛ فإن الله تعالى قال في كتابه: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ وَمَنْ قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّدًا فَجَزَاءٌ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [المائدة:95]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">، وقال في المرأة وزوجها: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [النساء:35]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">، وصيَّر الله ذلك إلى حكم الرجال، فناشدتكم الله أتعلمون حكم الرجال في دماء المسلمين وإصلاح ذات بينهم أفضل أو حكم أرنب ثمنه ربع درهم، وفي بضع امرأة؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قالوا: على هذا أفضل.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: أخرجت من هذه؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قالوا: نعم.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: فأما قولكم: قاتل ولم يسب ولم يغنم، أَتَسْبُون أمكم عائشة؟ فإن قلتم: نسبيها فنستحل منها ما نستحل من غيرها فقد كفرتم، وإن قلتم ليست بأمنا فقد كفرتم، فأنتم تترددون بين ضلالتين. أخرجت من هذه؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قالوا: بلى.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: وأما قولكم: محا نفسه من إمرة المؤمنين، فأنا آتيكم بمن ترضون، إن نبي الله يوم الحديبية حين صالح أبا سفيان وسهيل بن عمرو، وقال رسول الله ص: (اكتب يا علي: هذا ما صالح عليه محمد رسول الله. فقال أبو سفيان وسهيل بن عمرو: وما نعلم أنك رسول الله، لو نعلم أنك رسول الله ما قاتلناك. فقال: اللهم إنك تعلم أني رسولك، امح يا علي، واكتب: هذا ما اصطلح عليه محمد بن عبد الله وأبو سفيان وسهيل بن عمرو).<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ورسول الله ص أفضل من علي. أخرجت من هذه؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قالوا: اللهم نعم)<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn1" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn1" name="_ftnref1"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[1]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وبعد هذه المحاورة المقنعة التي استعمل فيها عبد الله بن عباس الأدلة المقنعة من كتاب الله وسنة رسوله ص وعبارات بعيدة عن الغلظة والشدة، مع حرص على هدايتهم، كانت النتيجة أن رجع منهم ألفان، وقيل: أربعة آلاف، وقيل: عشرون ألفًا.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ومن ذلك أيضًا ما قام به الإمام أحمد رحمه الله من دعوة للمخالفين وإرشاد لهم، ومن ذلك إرشاده لموسى بن حزام، الذي كان ينتحل الإرجاء، فاهتدى إلى منهج أهل السنة والجماعة وذب عنها ولزمها حتى مات<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn2" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn2" name="_ftnref2"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[2]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ومما يدل على هذا أيضًا ما قرّره الفقهاء في حالة خروج طائفة من المسلمين بتأويل محتمل، وقامت بتنصيب إمام، وامتنعت عن طاعة إمام العدل أنَّ على الإمام أن يبعث إليهم فيسألهم: ما تنقمون؟ فإن ذكروا مظلمة أزالها عنهم، وإن لم يذكروا مظلمة بيّنة دعاهم إلى طاعته، فإن امتنعوا فإنه يدعوهم إلى المناظرة، فإن امتنعوا عن المناظرة أو ناظروا وظهرت الحجة عليهم فأصروا على بغيهم يقاتلهم الإمام حتى يفيئوا إلى طاعته<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn3" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn3" name="_ftnref3"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[3]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وهكذا دأب أهل السنة والجماعة على إقامة الحجة على المخالفين من خلال أمرهم بالمعروف ونهيهم عن المنكر ومناظرتهم، ومن أشهر هذه المناظرات، مناظرة عبد العزيز الكناني لبشر المريسي، ذلك أنه لما انتشر في بغداد عاصمة الخلافة العباسية القول بخلق القرآن، وعَظُمَ أمر البدعة فيها، وعلى رأسهم بشر المريسي، تحرك عبد العزيز الكناني من بلاده مكة وتوجه إلى بغداد؛ لمناظرته، وإقامة الحجة عليه.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقد أورد ابن الوزير رحمه الله هذه المسألة حينما قال: «فإن قيل: هل السكوت عن المبتدعة لازم، خوفًا من التفرق؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قلنا: أما بيان بدعهم وكفُّ شرهم على الوجه المشروع فواجب ومستحب، وأما المراء الذي يظن فيه المفسدة دون المصلحة فلا خير منه»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn4" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn4" name="_ftnref4"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[4]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">2- الإقرار له بالإسلام.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وهذا إذا كانت المخالفة غير مكفِّرة، وإذا كان المخالف جاهلًا أو متأولًا تأويلًا سائغًا، فقد مضى أن هؤلاء يعذرون ولا يكفرون، ويلزم على هذا الإقرار لهم بالإسلام فهم مسلمون، وإن كانت فيهم بدعة، وهم أقرب إلى المسلمين من الكفار واليهود والنصارى، وهذا ما أشار إليه شيخ الإسلام ابن تيمية رحمه الله إذ يقول: «كل من كان مؤمنًا بما جاء به محمد ص فهو خير من كل من كفر به، وإن كان في المؤمن بذلك نوع من البدعة، سواء كانت بدعة الخوارج والشيعة والمرجئة والقدرية أو غيرهم، فإن اليهودَ والنصارى كفارٌ كفرًا معلومًا بالاضطرار من دين الإسلام، والمبتدع إذا كان يحسب أنه موافق للرسول ص لا مخالف له لم يكن كافرًا به، ولو قدر أنه كفر فليس كفره مثل كفر من كذَّب الرسول ص »<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn5" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn5" name="_ftnref5"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[5]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ويعقب الشيخ محمد عبد الهادي المصري على ذلك بقوله: «وأهل السنة والجماعة يفرقون بين المبتدعة من أهل القبلة مهما كان حجم بدعتهم، وبين من علم كفره بالاضطرار من دين الإسلام كالمشركين، وأهل الكتاب، وهذا في الحكم الظاهر على العموم، مع علمهم أن كثيرًا منهم منافقون وزنادقة في الباطن»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn6" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn6" name="_ftnref6"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[6]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ومن الأدلة على الإقرار للمخالفين بالإسلام أن علي بن أبي طالب ومن معه من الصحابة رضوان الله عليهم أجمعين لم يكفروا الخوارج وأقروا لهم بالإسلام، وعاملوهم معاملة المسلمين.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">3- عدم ظلمهم. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وهذا حق من حقوق المسلم على أخيه، فإذا كان الإسلام ينهى ويحرم ظلم اليهود والنصارى من أهل الذمة، فمن باب أولى عدم ظلم المسلم الذي لم يخرج ببدعته من الإسلام، ونصره على من يظلمه، والدفاع عنه، وفي هذا المعنى يقول شيخ الإسلام رحمه الله وهو ينهى عن إيذاء المخالفين له، ويدعو إلى إكرامهم ونصرتهم: «وإني لا أحب أن يؤذى أحد من عموم المسلمين- فضلًا عن أصحابنا- بشيء أصلًا، لا باطنًا ولا ظاهرًا، ولا عندي عتب على أحد منهم، ولا لوم أصلًا، بل لهم عندي من الكرامة والإجلال والمحبة والتعظيم أضعاف أضعاف ما كان، كل بحسبه، ولا يخلو الرجل: إما أن يكون مجتهدًا مصيبًا أو مخطئًا، أو مذنبًا، فالأول مشكور، والثاني مع أجره على الاجتهاد فمعفو عنه مغفور له، والثالث فالله يغفر لنا وله ولسائر المؤمنين... وتعلمون أنا جميعًا متعاونون على البر والتقوى، واجب علينا نصر بعضنا البعض أعظم مما كان وأشد... وأنا أحب الخير لكل المسلمين، وأريد لكل مؤمن من الخير ما أحبه لنفسي... وأهل القصد الصالح يشكرون على قصدهم، وأهل العمل الصالح يشكرون على عملهم، وأهل السيئات نسأل الله أن يتوب عليهم»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn7" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn7" name="_ftnref7"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[7]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقد ظهر موقف الشيخ عليه رحمة الله في تعامله مع المخالفين في زمنه، ومن ذلك أن السلطان محمد قلاوون كان مقرِّبًا لشيخ الإسلام ومحبًا له، وفي إحدى السنين خرج السلطان للحج، فأخذ السلطنة الملك المظفر ركن الدين بيبرس تلميذ الصوفي نصر المنبجي، وكان نصر هذا معاديًا لشيخ الإسلام، ومن أتباع ابن عربي الصوفي، وسبب العداء أن شيخ الإسلام كان يبين ضلال ابن عربي. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فلما تولى بيبرس سعى بعض علماء المبتدعة لاستصدار فتوى بقتل شيخ الإسلام ابن تيمية، لكن ما لبث أن عاد السلطان محمد قلاوون، واستعاد الملك من بيبرس، فقرَّب شيخ الإسلام، ثم أخرج له فتوى أولئك بقتله؛ لأنه كان حانقًا عليهم، قال شيخ الإسلام رحمه الله: «ففهمت مقصوده، وأنَّ عنده حنقًا شديدًا عليهم لمَّا خلعوه وبايعوا الملك المظفر ركن الدين بيبرس، فشرعت في مدحهم والثناء عليهم وشكرهم، وأن هؤلاء لو ذهبوا لم تجد مثلهم في دولتك، أما أنا فهم في حلٍّ من حقي ومن جهتي»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn8" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn8" name="_ftnref8"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[8]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فكان القاضي زين الدين ابن مخلوف قاضي المالكية يقول بعد ذلك: «ما رأينا أتقى من ابن تيمية، لم نُبقِ ممكنًا في السعي فيه، ولما قدر علينا عفا عنا»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn9" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn9" name="_ftnref9"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[9]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ومثال آخر على تعامل شيخ الإسلام مع المخالفين، ففي مرة اعتدى أهل البدعة على الشيخ فضربوه، ولما علم تلامذته ومحبّوه جاءوا إليه مسرعين، فأرادوا أن يثأروا للشيخ، فمنعهم الشيخ، وقال: «هذا لا يحل. فقالوا: هذا شيء لا نصبر عليه. قال لهم الشيخ: إما أن يكون الحق لي، أو لكم، أو لله، فإن كان الحق لي فهم في حل منه، وإن كان لكم فإن لم تسمعوا مني وتستفتنوني فافعلوا ما شئتم، وإن كان الحق لله إنه يأخذ حقه إن شاء كما شاء.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فقالوا له: هذا الذي فعلوه معك هو حلال لهم؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: هذا الذي فعلوه قد يكونون مثابين عليه مأجورين فيه.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قالوا: فتكون أنت على الباطل وهم على الحق؟<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فإذا كنت تقول أنهم مأجورون فاسمع منهم ووافقهم على قولهم.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فقال لهم: ما الأمر كما تزعمون؛ فإنهم قد يكونون مجتهدين مخطئين، ففعلوا ذلك باجتهادهم، والمجتهد المخطئ له أجر»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn10" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn10" name="_ftnref10"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[10]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">4- قبول كلام المخالف إن كان حقًا وموافقًا للشرع.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فإن أهل السنة والجماعة يقبلون الحق من كل من جاء به، وفي ذلك يقول معاذ بن جبل رضي الله عنه: (تلقَّ الحق إذا سمعته؛ فإن على الحق نورًا)<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn11" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn11" name="_ftnref11"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[11]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقال ابن تيمية رحمه الله: «والله أمرنا أن لا نقول إلا الحق، وأن لا نقول عليه إلا بعلم، وأمرنا بالعدل والقسط، فلا يجوز لنا إذا قال يهودي أو نصراني- فضلًا عن الرافضي- قولًا فيه حق أن نتركه أو نرده كله، بل لا نرد إلا ما فيه من الباطل دون ما فيه من الحق»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn12" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn12" name="_ftnref12"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[12]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقال ابن القيم رحمه الله: «اقبل الحق ممن قاله وإن كان بغيضًا، ورد الباطل على من قاله وإن كان حبيبًا»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn13" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn13" name="_ftnref13"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[13]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقرر أنه لا يردُّ كل قول من أخطأ جملة، بل لا بد من تمييز الحق من الباطل، فقال: «فلو كان كل من أخطأ أو غلط ترك جملة، وأهدرت محاسنه، لفسدت العلوم والصناعات»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn14" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn14" name="_ftnref14"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[14]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقال أيضًا: «.. فإن كل طائفة معها حق وباطل، فالواجب موافقتهم فيما قالوه من الحق، ورد ما قالوه من الباطل، ومن فتح الله له بهذه الطريق فقد فتح له من العلم والدين كل باب، ويسر عليه من الأسباب»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn15" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn15" name="_ftnref15"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[15]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ونجد أن الرسول ص وهو قدوتنا في هذا الأمر، قبل الحق من اليهودي، حيث روت قتيلة بنت صيفي الجهنية قالت: <span style="COLOR: blue">(أتى حَبْر من الأحبار رسول الله ص، فقال: يا محمد، نعم القوم أنتم، لولا أنكم تشركون.<o:p></o:p></span></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فقال رسول الله ص: سبحان الله! وما ذاك؟!<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: تقولون إذا حلفتم: والكعبة.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قالت: فأمهل رسول الله ص شيئًا، ثم قال: إنه قد قال، فمن حلف فليحلف بربِّ الكعبة.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: يا محمد، نعم القوم أنتم، لولا أنكم تجعلون لله نِدًَّا.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: سبحان الله! وما ذاك؟!<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: تقولون: ما شاء الله وشئت.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال: فأمهل رسول الله ص شيئًا، ثم قال: إنه قد قال، فمن قال: ما شاء الله، فليفصل بينهما ثم شئت)</span></b><b><sup><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn16" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn16" name="_ftnref16"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[16]</span></sup></b></span></a>)</span></sup></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">يقول الشيخ عبد الرحمن السعدي رحمه الله: «بل كما تشهدون لوليكم فاشهدوا عليه، وكما تشهدون على عدوكم فاشهدوا له، فلو كان كافرًا أو مبتدعًا فإنه يجب العدل فيه، وقبول ما يأتي به من الحق، لا لأنه قاله، ولا يرد الحق لأجل قوله؛ فإن هذا ظلم للحق»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn17" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn17" name="_ftnref17"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[17]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وهنا لا بد من الإشارة إلى أن من ليست لديه قدرة على تمييز الحق أو الباطل من كلام المخالفين ينهى عن قراءة كتبهم أو سماع مقالتهم، حتى لا يشتبه عليه الحق بالباطل والبدعة بالسنَّة.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">5- الدعاء لهم بالهداية، والصلاة على موتاهم.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">يقرر شيخ الإسلام جواز الصلاة على المبتدعة ممن لا يكفر ببدعته ولا يخرج من الإسلام، فقال وهو يتحدث عن صلاة النبي ص على المنافقين قبل أن ينهى: «...فكان ذلك دليلًا على أن كل من لم يعلم أنه كافر في الباطن جازت الصلاة عليه والاستغفار له، وإن كانت فيه بدعة، وإن كانت له ذنوب، وإذا ترك الإمام وأهل العلم والدين الصلاة على بعض المتظاهرين ببدعة أو فجور زجرًا عنها لم يكن ذلك محرِّمًا للصلاة عليه والاستغفار له»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn18" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn18" name="_ftnref18"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[18]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ثم استشهد بأن الإمام أحمد رغم ما لاقاه من ظلم الجهمية، القائلين بخلق القرآن، وحبسه، وتعذيبه، إلا أنه دعا للخليفة وغيره ممن ضربه، وحبسه، واستغفر لهم، وحللهم مما فعلوه به من الظلم، ولو كانوا مرتدين عن الإسلام لم يجز الاستغفار لهم؛ فإن الاستغفار للكفار لا يجوز بالكتاب والسنة والإجماع<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn19" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn19" name="_ftnref19"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[19]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وحينما كتب شيخ الإسلام كتابًا إلى الشيخ نصر المنبجي أكثر فيه من الدعاء والثناء عليه، فجاء فيه: «من أحمد ابن تيمية إلى الشيخ، العارف، القدوة، السالك، أبي الفتح نصر، فتح الله على باطنه، وظاهره ما فتح به على قلوب أوليائه، ونصره على شياطين الإنس والجن في جهره وخفائه، ونهج به الطريقة المحمدية الموافقة لشريعته»، ثم يمضي شيخ الإسلام في الدعاء والثناء فيقول: «فالشيخ أحسن الله إليه قد جعل فيه من النور والمعرفة الذي هو أصل المحبة والإرادة...»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn20" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn20" name="_ftnref20"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[20]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وكان هذا الثناء والدعاء مقدمة طيبة لبيان خطأ الصوفية القائلين بالاتحاد والحلول، وبيان بطلان ذلك، كل ذلك في عبارة ليِّنة، وبراهين ساطعة، مبتعدًا عن أساليب الإثارة، مهتديًا بقوله تعالى: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّنًا لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَى))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [طه:44]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ويستنبط الشيخ محمد عبد الهادي المصري هذه القاعدة من كلام شيخ الإسلام ابن تيمية وكلام أهل السنة والجماعة فيقول: «أهل السنة والجماعة يدعون لأهل البدع بالهداية ما لم يعلم كفرهم»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn21" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn21" name="_ftnref21"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[21]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">6- التعاون معهم وفق منهج أهل السنة والجماعة.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">والمراد هنا التعاون مع المخالفين الذين لم يخرجوا من الإسلام، وهناك ضوابط تضبط هذا التعاون حتى لا يتهاون متهاون أو يفرط أحد، وهذه الضوابط كالتالي<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn22" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn22" name="_ftnref22"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[22]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">أ) أن يكون التعاون مع المخالف في المجالات التي لا خلاف فيها، أي في دائرة الحق الذي يقبله الشرع، والخير الذي يحبه الله من علم وجهاد ودعوة، كما قال ابن القيم رحمه الله: «..فإن كل طائفة معها حق وباطل، فالواجب موافقتهم فيما قالوه من الحق ورد ما قالوه من الباطل، ومن فتح الله له هذه الطريق فقد فتح له من العلم والدين كل باب، ويسَّر عليه من الأسباب»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn23" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn23" name="_ftnref23"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[23]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ب) مراعاة المصلحة والمفسدة عند التعاون مع المخالف.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فإذا كان التعاون مع المخالف يؤدي إلى حصول مصلحة أعظم من مفسدة بدعته، أو درء مفسدة أكبر من مضرة بدعته تعيّن التعاون معه، كما قال شيخ الإسلام ابن تيمية رحمه الله: «.. فإذا تعذَّر إقامة الواجبات من العلم والجهاد وغير ذلك إلا بمن فيه بدعة مضرتها دون مضرة ترك ذلك الواجب كان تحصيل مصلحة الواجب مع مفسدة مرجوحة معه خيرًا من العكس»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn24" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn24" name="_ftnref24"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[24]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ج) ألا يتخذ المخالف هذه المعاونة ذريعة لنشر بدعته، أو يؤدي إلى رجحان قوته على قوة أهل السنة والجماعة.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">د) مراعاة ضوابط الهجر، المتقدم ذكرها، مع ضوابط التعاون هذه.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ولا يظن ظانٌ أن في إقرار التعامل مع المخالفين الذين لم يخرجوا من الإسلام، أن في ذلك إقرارًا على بدعتهم أو تفضيلًا لهم، وإنما بيان لمنهج الإنصاف والعدل عند أهل السنة والجماعة، وإيضاح لهذه الطريقة الشرعية للتعامل مع المخالفين التي يتحقق بها الاجتماع على الحق والاتباع للشرع، مع درء البدع وإغلاق المنافذ أمامهم، وتأليف قلوب المخالفين وبذل النصيحة لهم.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><a name="_Toc137359181"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><strong>ثانيًا: الحوار والمناظرة والجدل:</strong></span></a><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><strong>ورد في القرآن الكريم مصطلح الجدل ومرادفاته كالمراء والتحاج في آيات كثيرة، فالجدل ومشتقاته ورد إحدى وعشرين مرة، والتحاج ورد ثلاث عشرة مرة، والمراء ثمان عشرة مرة.<o:p></o:p></strong></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وإذا أُطلقت هذه المصطلحات فإنها تشير إلى المعنى المذموم في الجدل والمراء، كقوله تعالى<span style="COLOR: blue">: </span></span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِي حَاجَّ إِبْرَاهِيمَ فِي رَبِّهِ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [البقرة:258]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقوله: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((وَالَّذِينَ يُحَاجُّونَ فِي اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مَا اسْتُجِيبَ لَهُ حُجَّتُهُمْ دَاحِضَةٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [الشورى:16]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقوله: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((أَلا إِنَّ الَّذِينَ يُمَارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلالٍ بَعِيدٍ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [الشورى:18]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقوله: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((وَجَادَلُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [غافر:5]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقد وردت أحاديث تذم الجدال والمراء، منها قوله ص: (أنا زعيم ببيت في ربض الجنة لمن ترك المراء وإن كان محقًا)</span></b><b><sup><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn25" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn25" name="_ftnref25"><span class="MsoFootnoteReference"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Times New Roman'; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[25]</span></b></span></span></span></a>)</span></sup></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقوله صلى الله عليه وسلم: <span style="COLOR: blue">(ما ضل قوم بعد هدى كانوا عليه إلا أوتوا الجدل)</span></span></b><b><sup><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn26" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn26" name="_ftnref26"><span class="MsoFootnoteReference"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Times New Roman'; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[26]</span></b></span></span></span></a>)</span></sup></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقال الحسن البصري، رحمه الله: <span style="COLOR: blue">(إياكم والمراء؛ فإنها ساعة جهل العالم، وبها يبتغي الشيطان زلته)</span>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وإنما نهي عنه لما يؤدي إليه من إثارة الضغائن والأحقاد، ويوغر الصدور بين المتحاورين، وهذا هو المراء والجدل المذموم.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وأما المراء والجدل المحمود فقد قيده القرآن بالتي هي أحسن؛ ليميزه عن الجدل المذموم، وفي ذلك إشارة إلى إباحته والندب إليه إذا قيد بهذا القيد.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال تعالى: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [النحل:125]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقال تعالى: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((وَلا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [العنكبوت:46]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ويقرر ابن القيم رحمه الله مشروعية مناظرة أهل الكتاب ووجوبها في أحوال، وذلك عند إيراده للفوائد المستقاة من قصة قدوم وفد نجران عليه </span></b><b><span lang="AR-YE" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-language: AR-YE; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">صلى الله عليه وسلم،</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"> فيقول: «ومنها: جواز مجادلة أهل الكتاب ومناظرتهم، بل استحباب ذلك بل وجوبه إذا ظهرت مصلحته من إسلام من يرجى إسلامه منهم، وإقامة الحجة عليهم، ولا يهرب من مجادلتهم إلا عاجز عن إقامة الحجة، فليولِّ ذلك إلى أهله، وليخلِ بين المطي وحاديها، والقوس وباريها»</span></b><b><sup><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn27" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn27" name="_ftnref27"><span class="MsoFootnoteReference"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Times New Roman'; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[27]</span></b></span></span></span></a>)</span></sup></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فإذا كان هذا حكم مناظرة أهل الكتاب، فمن باب أولى أن يكون الحكم كذلك في المخالفين لأهل السنة والجماعة.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وهناك أساليب شرعية في الحوار والمناقشة والعرض يجب الالتزام بها حتى يكون الحوار والجدال ممدوحًا، ويمكن بيان هذا بما يلي:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">1- أن يكون قصدنا وغايتنا هداية المخالف، وتأليف قلبه لا تنفيره، وهذا لا يتم إلا بإخلاص القصد، كما أوضح ذلك شيخ الإسلام ابن تيمية رحمه الله: «وهكذا الرد على أهل البدع من الرافضة وغيرهم، إن لم يقصد منه بيان الحق وهدي الخلق ورحمتهم والإحسان إليهم لم يكن عمله صالحًا، وإذا غلظ في ذم بدعة أو معصية، كان قصده بيان ما فيها من الفساد، ليحذر العباد كما في نصوص الوعيد وغيرها، وقد يهجر الرجل عقوبة وتعزيرًا، والمقصود بذلك ردعه وردع أمثاله للرحمة والإحسان، لا للتشفي والانتقام»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn28" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn28" name="_ftnref28"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[28]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">2- استعمال القول اللين، والعبارات الحسنة، تنفيذًا لقوله تعالى: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّنًا لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَى))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [طه:44]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">، فالله يأمر موسى وهارون رضي الله عنه أن يستخدما اللين في القول مع فرعون؛ لأن ذلك أدعى إلى تذكرته وخشيته، وأقرب إلى انتفاعه وهدايته.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وهذه هي طبيعة النفس البشرية تنجذب إلى القول اللين، ويسهل قيادها إلى الحق بذلك، أما مع الجفاء والغلظة والشدة في العبارات فلا يجنى إلا النفرة والفتور وإيغار الصدور وانغلاق القلب عن سماع الحق والهدى<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn29" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn29" name="_ftnref29"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[29]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ومما يؤيد هذا ما ذكره الشاطبي نقلًا عن أبي حامد الغزالي، رحمهما الله، حيث يؤكد أن العنف في الرد على المخالفين وأصحاب المقالات الباطلة يؤدي إلى معاندتهم وتمسكهم بباطلهم، قال: «أكثر الجهالات إنما رسخت في قلوب العوام بتعصب جهلة أهل الحق، أظهروا الحق في معرض التحدِّي والإدلال، ونظروا إلى ضعفاء الخصوم بعين التحقير والازدراء، فثارت من بواطنهم دواعي المعاندة والمخالفة، ورسخت في قلوبهم الاعتقادات الباطلة، وتعذر على العلماء المتلطفين محوها مع ظهور فسادها»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn30" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn30" name="_ftnref30"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[30]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فانظر إلى آثار العنف والشدة، وما تحدثه من تمسك أهل الباطل بباطلهم ونفرتهم عن الحق وأهله، وصدق الله في قوله لموسى حينما بعثه وأخاه إلى فرعون، فقال لهما<span style="COLOR: blue">: </span></span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((فَقُولا لَهُ قَوْلًا لَيِّنًا لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَى))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [طه:44]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">يقول شيخ الإسلام ابن تيمية رحمه الله: «(فصل) وإذا كان اليهودي أو النصراني خبيرًا بالطب ثقة عند الإنسان، جاز له أن يستطبه...» إلى أن قال رحمه الله: «وإذا وجد طبيبًا مسلمًا فهو أولى، وإن لم يجد إلا كافرًا فله ذلك، وإذا خاطبه بالتي هي أحسن كان حسنًا»</span></b><b><sup><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn31" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn31" name="_ftnref31"><span class="MsoFootnoteReference"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Times New Roman'; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[31]</span></b></span></span></span></a>)</span></sup></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فعلى المحاور والمجادل أن يتحلى بأخلاق الداعية من التلطف بالقول، واستعمال العبارات التي تفتح قلب المخالف، والابتعاد عن احتقاره أو تحديه، وأن يكلمه بروح الناصح المشفق المخلص.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقد أشار ابن الوزير إلى ذلك فقال: «الكلام في المحاضرات والمراسلات والمناظرات والمحاورات وإن تفاوتت مراتبه، وطالت مساحبه، وتباينت تراكيبه، وتنوعت أساليبه، فمسالكه المستجادة أربعة مسالك، ولا يليق التعدي إلى وراء ذلك:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">المسلك الأول</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">: الدعاء إلى الحق بالحكمة البرهانية والأدلة القطعية، وهي أجل المراتب وأرفعها وأقطعها للتشعيب وأنفعها..»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn32" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn32" name="_ftnref32"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[32]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وذكر مسلك الجدلية، والخطابية، والوعظية، وقسم المسلك الأخير إلى نوعين: التأليف والترغيب، والتخويف والترهيب.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ثم تحدث عن الأول فقال: «أما النوع الأول: وهو نوع التأليف والترغيب، فهو الدعاء إلى الحق بالملاطفة وضرب الأمثال وحسن الخلق ولين القول وحسن التصرف في جذب القلوب وتمييل النفوس..»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn33" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn33" name="_ftnref33"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[33]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ثم ذكر صورًا من استعمال الرسول </span></b><b><span lang="AR-YE" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-language: AR-YE; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">صلى الله عليه وسلم </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">اللين والتيسير والترغيب، مثل نهيه </span></b><b><span lang="AR-YE" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-language: AR-YE; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">صلى الله عليه وسلم </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">لأصحابه عن انتهار الأعرابي الذي بال في ناحية من المسجد وقوله: (إن منكم منفرين)<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn34" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn34" name="_ftnref34"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[34]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>، ومع الذي وقع على زوجته في رمضان، والمقرين بالزنى، وكذلك مع اليهود حينما قالوا له: (السام عليكم)، فلم يلعن أحدًا ولا شتمه بل نهى عن شتمهم ولا عبس في وجه أحد منهم، ولا انتهره؛ إيناسًا للقلوب وتأليفًا وتنشيطًا للنفوس وترغيبًا.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ثم قال: «فجدير بمن انتصب في منصب الفتيا أو ترقى إلى مرتبة التدريس وتهيأ للرد على الجاهلين، والدعاء إلى سبيل رب العالمين، أن يكون مقتفيًا لرسوله </span></b><b><span lang="AR-YE" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-language: AR-YE; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">صلى الله عليه وسلم </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">عاملًا بما قال الله من الدعاء إلى سبيله بالحكمة والموعظة الحسنة»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn35" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn35" name="_ftnref35"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[35]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وبين رحمه الله متى تستعمل الشدة في الإنكار والزجر والتخويف، وأن هناك شروطًا وقيودًا لاستعمال الشدة فقال: «واعلم أن للزجر والتخويف بالألفاظ الغليظة شروطًا أربعة:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">شرطين في الإباحة وهما</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">: أن لا يكون المزجور محقًا في قوله أو فعله، وأن لا يكون الزاجر كاذبًا في قوله، فلا يقول لمن ارتكب مكروهًا: يا عاصي، ولا لمن ارتكب ذنبًا لا يعلم كبره: يا فاسق، ولا لصاحب الفسق من المسلمين: يا كافر ونحو ذلك.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وشرطين في الندب، وهما: أن يظن المتكلم أن الشدة أقرب إلى قبول الخصم للحق، أو إلى وضوح الدليل عليه، وأن يفعل ذلك بنية صحيحة، ولا يفعله لمجرد داعية الطبيعة».<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وأشار إلى أن استعمال الشدة إنما يكون في بعض المواضع القليلة، وأن الغالب على هدي المرسلين والمصلحين هو جانب اللين والحكمة، قال رحمه الله: «<a name="الإحالة_الأولى">ولا شك أن صفة اللطف والرفق والرحمة هي الغالب القوي في الكتب السماوية، والأحوال النبوية، ومن ثم تمدح الله تعالى بأنه وسع كل شيء رحمة وعلمًا، وبأن رحمة الله سبحانه وسعت كل شيء، وليس في وعده لأهل الصلاح بكتابتها التي هي بمعنى إيجابها لهم ما ينفي سعتها لغيرهم<sup><span style="COLOR: red">(</span></sup></a><a title="" style="mso-footnote-id: ftn36" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn36" name="_ftnref36"><span style="mso-bookmark: الإحالة_الأولى"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[36]</span></b></span></span></a><span style="mso-bookmark: الإحالة_الأولى"><sup><span style="COLOR: red">)</span></sup>، بل هي لهم واجبة ولغيرهم واسعة</span>»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn37" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn37" name="_ftnref37"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[37]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ولا يعني ذلك المداهنة وإخفاء الحق أو تحسين الباطل أو الرضا بالبدعة، وإنما المقصود الحرص على هداية المخالف ورجوعه إلى الحق، وهذه الثمرة لا تكون بالفظاظة والشدة، قال تعالى: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ)) [آل عمران:159]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">، وقال عباد بن خواص في رسالته لأهل العلم، بعد أن بيَّن خطر البدعة، ونعى على المخالفين وضلالهم بترك سنة الرسول ص في كلام طويل: «ولا تعيبوا البدع تزينًا بعيبها؛ فإن فساد أهل البدع ليس بزائد في صلاحكم، ولا تعيبوها بغيًا على أهلها؛ فإن البغي من فساد أنفسكم، وليس ينبغي للمطبِّب أن يداوي المرضى بما يبرئهم ويمرضه، فإنه إذا مرض اشتغل بمرضه عن مداواتهم، ولكن ينبغي أن يلتمس لنفسه الصحة ليقوى بها على علاج المرضى، فليكن أمركم فيما تنكرون على إخوانكم نظرًا منكم لأنفسكم، ونصيحة منكم لربكم، وشفقة منكم على إخوانكم، وأن تكونوا مع ذلك بعيوب أنفسكم أعنى منكم بعيوب غيركم»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn38" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn38" name="_ftnref38"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[38]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">يقول الشيخ الدكتور عبد العزيز بن محمد آل عبد اللطيف: «كان الرد على المخالف يأخذ مسلكًا دعويًا يراد به دعوة المخالف إلى اتباع الحق والدليل، مع رحمته والإحسان إليه. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ومن ذلك قصة الشيخ أحمد بن عيسى (ت</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">:</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">1319هـ) مع التاجر التلمساني، كما حكاها الشيخ محمد نصيف قائلًا:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">"</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">كان الشيخ أحمد ابن عيسى يشتري الأقمشة من جدة من عبد القادر التلمساني أحد تجار جدة بمبلغ ألف جنيه ذهبًا، فيدفع له منها أربعمائة، ويقسط عليه الباقي، وآخر قسط يحل ويستلم التلمساني إذا جاء إلى مكة للحج من كل عام، ثم يبتدئون من أول العام بعقد جديد، ودام التعامل بينهما زمنًا طويلًا، وكان الشيخ أحمد بن عيسى يأتي بالأقساط في موعدها المحدد لا يتخلف عنه ولا يماطل في أداء حقه، فقال له التلمساني: إني عاملت الناس أكثر من أربعين عامًا فما وجدت أحسن من التعامل معك - يا وهابي- فيظهر أن ما شاع عنكم يا أهل نجد مبالغ فيه من خصومكم السياسيين. فسأله الشيخ أن يبين له هذه الشائعات، فقال: إنهم يقولون: إنكم لا تصلون على النبي </span></b><b><span lang="AR-YE" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-language: AR-YE; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">صلى الله عليه وسلم </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ولا تحبونه. فأجاب الشيخ أحمد بقوله: سبحانك هذا بهتان عظيم!! <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">إن عقيدتنا ومذهبنا أن من لم يصل على النبي </span></b><b><span lang="AR-YE" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-language: AR-YE; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">صلى الله عليه وسلم </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">في التشهد الأخير فصلاته باطلة، ومن لا يحبه فهو كافر، وإنما الذي ننكره نحن- أهل نجد- هو الغلو الذي نهى النبي </span></b><b><span lang="AR-YE" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-language: AR-YE; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">صلى الله عليه وسلم </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">عنه كما ننكر الاستعانة والاستغاثة بالأموات، ونصرف ذلك لله وحده. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ثم يقول الشيخ محمد بن نصيف: قال الشيخ التلمساني: فاستمر النقاش بيني وبينه في توحيد العبادة ثلاثة أيام حتى شرح الله صدري للعقيدة السلفية، أما توحيد الأسماء والصفات الذي قرأته في الجامع الأزهر فهو عقيدة الأشاعرة وكتب الكلام مثل السنسوية وأم البراهين وشرح الجوهرة وغيرها، فلهذا دام النقاش فيه بيني وبين الشيخ ابن عيسى خمسة عشر يومًا، بعدها اعتنقت مذهب السلف، فعلمت أن مذهب السلف أسلم وأعلم وأحكم بفضل الله نعالى، ثم بحكمة وعلم الشيخ أحمد بن عيسى. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ثم إن الشيخ التلمساني أخذ يطبع كتب السلف.. وصار من دعاة عقيدة السلف. قال الشيخ محمد نصيف: فهداني الله إلى عقيدة السلف بواسطة الشيخ عبد القادر التلمساني، فالحمد لله على توفيقه"»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn39" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn39" name="_ftnref39"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[39]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>. <o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وانظر القصة بكاملها في كتاب: علماء نجد للبسام (1/156</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">–</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">158)<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وإن المتتبع لقضية الحوار والجدال بالتي هي أحسن في القرآن الكريم تتضح له بعض القواعد المهمة التي تؤدي إلى الخروج بنتائج إيجابية من الحوار<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn40" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn40" name="_ftnref40"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[40]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ومن أهم هذه القواعد ما يلي:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">1- البدء من نقطة التقاء<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn41" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn41" name="_ftnref41"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[41]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">كل إنسان ولو كان كافرًا أو مخالفًا لا يعدم نقطة خير في قلبه، يبدأ بها المسلم فيدخل منها، ثم ينميها، لذا فليُبتدأ الحوار بالأمور المسلمة بين المتحاورين والمتفق عليها، ومما يدل على ذلك قوله تعالى: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((وَقُولُوا آمَنَّا بِالَّذِي أُنْزِلَ إِلَيْنَا وَأُنْزِلَ إِلَيْكُمْ وَإِلَهُنَا وَإِلَهُكُمْ وَاحِدٌ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [العنكبوت:46]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقوله تعالى<span style="COLOR: blue">: </span></span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [آل عمران:64]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ولا شك أن هناك عدة نقاط بيننا وبين أصحاب البدع المفسقة غير المكفرة، بل هناك نقاط التقاء مع أصحاب البدع المكفرة، فليبدأ من هذه الأرضية المشتركة.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">2- محاولة إثارة العاطفة، وإظهار الخوف عليهم، ومحض النصيحة لهم<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn42" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn42" name="_ftnref42"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[42]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ليس المقصود من الحوار تبكيت الخصم وإلجامه وإحراجه، وإظهار الأستاذية والتفوق، وتسفيه رأيه أمام الآخرين، وإنما المقصود هدايته إلى الحق وجذبه إليه، ولهذا كان الرسل والأنبياء يظهرون شفقتهم على قومهم والحرص على ما فيه خير لهم، وهذا ما يظهر في دعوتهم لقومهم.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قال تعالى عن نوح عليه السلام: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((لَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ فَقَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [الأعراف:59]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقال تعالى عن شعيب عليه السلام<span style="COLOR: blue">: </span></span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كُنتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا وَمَا أُرِيدُ أَنْ أُخَالِفَكُمْ إِلَى مَا أَنْهَاكُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِيدُ إِلَّا الإِصْلاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ * وَيَا قَوْمِ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شِقَاقِي أَنْ يُصِيبَكُمْ مِثْلُ مَا أَصَابَ قَوْمَ نُوحٍ أَوْ قَوْمَ هُودٍ أَوْ قَوْمَ صَالِحٍ وَمَا قَوْمُ لُوطٍ مِنْكُمْ بِبَعِيدٍ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [هود:88]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وما أجمل محاورة إبراهيم عليه السلام لأبيه، قال تعالى: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((يَا أَبَتِ إِنِّي قَدْ جَاءَنِي مِنَ الْعِلْمِ مَا لَمْ يَأْتِكَ فَاتَّبِعْنِي أَهْدِكَ صِرَاطًا سَوِيًّا * يَا أَبَتِ لا تَعْبُدِ الشَّيْطَانَ إِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلرَّحْمَنِ عَصِيًّا * يَا أَبَتِ إِنِّي أَخَافُ أَنْ يَمَسَّكَ عَذَابٌ مِنَ الرَّحْمَنِ فَتَكُونَ لِلشَّيْطَانِ وَلِيًّا))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [مريم:43]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وتأمل كلام مؤمن آل فرعون: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((وَقَالَ الَّذِي آمَنَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُونِ أَهْدِكُمْ سَبِيلَ الرَّشَادِ * يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [غافر:39]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">والأمثلة كثيرة جدًا، فليحرص أهل السنة والجماعة على اتباع هذه القاعدة القرآنية ليستميلوا قلوب المخالفين بإظهار الحرص عليهم، والخوف عليهم، ومحض النصيحة لهم، عند ذلك ستكون النتيجة إيجابية، وسوف يبدأ المخالف يراجع نفسه ورأيه، وهذه بداية الهداية بإذن الله.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">3- التذكير بنعمة الله، والتنبيه إلى آيات الله في الأنفس والآفاق<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn43" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn43" name="_ftnref43"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[43]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">قد يغفل المحاور عن استشعار نعم الله وفضل الله عليه، فيغتر بعقله وفهمه ورأيه، وعند ذلك يكون تذكيره بالله وبفضل الله وآلاء الله موقظًا له من تلك الغفلة، وفي ذلك تهيئة له لقبول الحق والإذعان للصواب.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 0cm 0cm 0pt; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 378.1pt"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقد أوضح القرآن هذه القاعدة من خلال دعوة الرسل لأقوامهم، قال تعالى على لسان نبيه صالح عليه السلام: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((وَاذْكُرُوا إِذْ جَعَلَكُمْ خُلَفَاءَ مِنْ بَعْدِ عَادٍ وَبَوَّأَكُمْ فِي الأَرْضِ تَتَّخِذُونَ مِنْ سُهُولِهَا قُصُورًا وَتَنْحِتُونَ الْجِبَالَ بُيُوتًا فَاذْكُرُوا آلاءَ اللَّهِ وَلا تَعْثَوْا فِي الأَرْضِ مُفْسِدِينَ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [الأعراف:69]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقال تعالى: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((قُلْ لِمَنِ الأَرْضُ وَمَنْ فِيهَا إِنْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ * سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلا تَذَكَّرُونَ * قُلْ مَنْ رَبُّ السَّمَوَاتِ السَّبْعِ وَرَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ * سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ أَفَلا تَتَّقُونَ * قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ يُجِيرُ وَلا يُجَارُ عَلَيْهِ إِنْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ * سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنَّى تُسْحَرُونَ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [المؤمنون:84]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقال تعالى: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَسَلامٌ عَلَى عِبَادِهِ الَّذِينَ اصْطَفَى آللَّهُ خَيْرٌ أَمَّا يُشْرِكُونَ * أَمَّنْ خَلَقَ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضَ وَأَنزَلَ لَكُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنْبَتْنَا بِهِ حَدَائِقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ مَا كَانَ لَكُمْ أَنْ تُنْبِتُوا شَجَرَهَا أَئِلَهٌ مَعَ اللَّهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ يَعْدِلُونَ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [النمل:59]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">4- الدعوة إلى إعمال النظر والفكر، والانعتاق من تقليد الآباء والزعماء:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">إن صاحب الفكر المنحرف يظل حبيسًا في دائرة الفكرة التي آمن بها ونشأ عليها، مُبتعدًا عن إعمال عقله وفكره فيما يعتقده أو يؤمن به، ولو أعمل عقله وفكره لاكتشف ما عليه من الباطل، وحينئذٍ يسهل قياده إلى الحق.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وهذا أسلوب القرآن مع الخصوم، قال تعالى: <span style="COLOR: blue">((قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا))</span> [سبأ:46].<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">5- عرض منهج أهل السنة والجماعة مؤيدًا بالأدلة الشرعية، والبراهين العقلية، والأنوار الروحانية، ودعوته إليه قبل التعرض إلى بيان ما عليه من الباطل والبدعة، من غير إثارة أو استفزاز له، والبعد قدر الإمكان عن الأسماء والمصطلحات المثيرة، والتركيز على الحقائق.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وقد بين هذه القاعدة الشيخ محمد العثيمين رحمه الله مستدلًا بقوله تعالى: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [سبأ:46]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">فقال: «وهكذا أيضًا صاحب البدعة من المسلمين لا نهاجمه ببيان بدعته وذمها؛ ولكن نبين له السنة أولًا، ثم إذا استقرت السنة في نفسه سهل علينا أن نبين معايب بدعته، كما لو دعونا مثلًا رافضيًا من الرافضة، كوننا نهاجمه من الأول ونقول: أنت تسب الصحابة، وأنت تلعن أبا بكر وعمر، وأنت تقول: القرآن فيه نقص، وأنت تقول: أولياؤنا أفضل من الأنبياء، وأنت تقول: أن أئمتنا يديرون الكون وما أشبه ذلك، هذا سينفر؛ لأنه يعتقد أن هذا دين، ومعلوم أن سب دين الإنسان لا يطيقه إنسان.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ولكن نبين له أولًا الحق، فإذا استقر في نفسه بعد ذلك نبين له ما كان عليه من قبل، وما يلحق به من ذم.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ولهذا لا نرى الآن ما يفعله بعض الناس بالنسبة للرافضة من العنف والإساءة إليهم قبل أن يدعوهم للحق؛ لأن بعض الناس إذا رأى هذه البدع التي يبتدعونها في الصلاة، ولا يسجدون إلا على شيء أصله من الأرض، وما أشبه ذلك ربما يركلها برجله، أساء إلى هذا الرجل، هذا الرجل عامي، ويعتقد أن هذا دين، وأن الصلاة لا تصح إلى على شيء من الأرض، فإذا فعلت به هكذا، كيف تريد أن يقبل منك»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn44" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn44" name="_ftnref44"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[44]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">6- تلمس مواطن الخير ومنابع النور بين ظلمات الجهل والبعد عن الحق عند المخالف، مع عدم التعجل، فمن أكثر الطرق يوشك أن يفتح له<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn45" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn45" name="_ftnref45"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[45]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><a name="_Toc137359182"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><strong>ثالثًا: تأليف الكتب والرسائل والمطويات:</strong></span></a><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><strong>وإلقاء الدروس والمحاضرات، وعقد اللقاءات والندوات في الرد على أهل الأهواء والبدع، وبيان خطئهم وزللهم وبعدهم عن الصواب الموافق للكتاب وصحيح السنة، وذلك بالأسلوب السهل المبسط القريب من فهم العامة، والمقرون بالشفقة عليهم ورحمتهم والنصح لهم.<o:p></o:p></strong></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ولنتأمل- أخي القارئ الكريم- قول ابن حجر الهيتمي في مقدمة كتابه الصواعق المحرقة؛ فإنه عندما كان يرجو هداية بعض أهل البدع بقراءة هذا الكتاب أجاب إلى ذلك، غير متوانٍ ولا متخاذل، يقول رحمه الله: «أما بعد؛ فإني سئلت قديمًا في تأليف كتاب يبين حقية خلافة الصديق، وإمارة ابن الخطاب رضي الله عنهما، فأجبت إلى ذلك مسارعة في خدمة هذا الجناب، فجاء بحمد الله أنموذجًا لطيفًا، ومنهاجًا شريفا، ومسلكًا منيفًا، ثم سئلت قديمًا في إقرائه في رمضان سنة خمسين وتسعمائة بالمسجد الحرام؛ لكثرة الشيعة والرافضة ونحوهما الآن بمكة المشرفة، أشرف بلاد الإسلام، فأجبت إلى ذلك رجاء لهداية بعض من زل قدمه عن أوضح المسالك»</span></b><b><sup><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn46" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn46" name="_ftnref46"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Times New Roman'; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[46]</span></sup></b></span></a>)</span></sup></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><a name="_Toc137359183"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><strong>رابعاً: توجيه المحاضرات والكلمات لمن تصله من المخالفين يقينًا:</strong></span></a><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><strong>كالمعلم لتلاميذه، والرئيس لمرؤوسيه، والطبيب لمرضاه، والجار لجاره، وزميل العمل لزميله، وصاحب السفر لصاحبه... إلخ، وذلك بالنصح لهم وتوجيههم ومخاطبتهم بالعقل والنقل، وكم من حالات هداية كانت على هذا السبيل وبسبب هذا النهج.<o:p></o:p></strong></span></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><a name="_Toc137359184"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><strong>خامسًا: الهدية:</strong></span></a><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><strong>إهداؤهم ما يفيدهم من علم نافع يبصرهم بالصواب، ويبين لهم خطأ بدعتهم، وما أسهل هذا على كل أحد يريد هداية الناس والنصح لهم! فتقديم كتيب صغير أو شريط نافع، أو دلالة على موقع في الإنترنت، لهو كفيل بتغيير حال المدعوين إن أراد الله هدايتهم وشرح صدورهم للحق والسنة.<o:p></o:p></strong></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">مع إهداء من تتوسم فيه الخير وتعرف فيه الأخلاق الحميدة والسجايا النبيلة هدية عامة في بدء دعوته، لعلها تفتح آفاقًا وطريقًا لقلبه، فيقبل ما بعدها من النصح والإرشاد والحق.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><a name="_Toc137359185"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><strong>سادسًا: المشاركة في مواقع الحوار في الشبكة العنكبوتية:</strong></span></a><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><strong>واستخدامها منبر دعوة للحق، والرد على شبهات المخالفين، والذب عن معتقدات أهل السنة، ولكن هذا يحتاج من صاحبه قدمًا راسخة في العلم على الأقل فيما يدعو إليه، وخبرة كافية في الحوار ومواطن الكر والفر فيه، كما يحتاج صاحبه لخُلقٍ عال وسجايا نبيلة، تدعو المحاور له لقبول الحق الذي عنده حال ظهوره، وعليه التنبه لمسالك المخالفين وطرائقهم الملتوية في الحيدة عن الحوار.<o:p></o:p></strong></span></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><a name="_Toc137359186"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><strong>سابعًا: التأثير المباشر لمن ملك الأهلية من خلال شاشات الرائي والفضائيات:</strong></span></a><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><strong>ببث الاعتقاد الصحيح، وتوجيه كلمات النصح والإرشاد، فلعلها تصادف توفيقًا من الله في قلب مستمع لها، فتقوده للهداية والتوفيق في الدنيا والآخرة.<o:p></o:p></strong></span></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><a name="_Toc137359187"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold; mso-ansi-font-weight: normal"><strong>ثامنًا: استخدام البريد الإلكتروني:</strong></span></a><span style="mso-bookmark: _Toc137359187"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold; mso-ansi-font-weight: normal"><o:p></o:p></span></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold; mso-ansi-font-weight: normal"><strong>فعن طريق البريد الإلكتروني تستطيع وبضغطة زر إيصال الكم الهائل من المعلومات إلى زميل لك في العمل، أو في السفر، أو جار قريب... إلخ، فتكون بهذا قد دللته إلى الخير وبدون عناء ولا تكلف <span style="COLOR: blue">((فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاغُ الْمُبِينُ))</span> [النحل:82].<o:p></o:p></strong></span></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><a name="_Toc137359188"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><strong>تاسعًا: استخدام رسائل الجوال:</strong></span></a><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><strong>فبإمكانك مراسلة من تعرف من المخالفين كذلك من خلال رسائل الجوال القصيرة، بكلمات تذكير، أو آيات من كتاب الله، أو حجج عقلية قصيرة تهدم أساسًا كبيرًا في تصوره، وكم هي مفتاحًا للخير غفل عنها كثير من الناس!<o:p></o:p></strong></span></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><a name="_Toc137359189"><span lang="AR-SA" style="FONT-WEIGHT: normal; FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-font-weight: bold"><strong>عاشرًا: الدعوة إلى حضور الدورات العلمية والندوات الثقافية:</strong></span></a><span style="mso-bookmark: _Toc137359189"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-WEIGHT: normal; FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-font-weight: bold"><o:p></o:p></span></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><strong><span lang="AR-SA" style="FONT-WEIGHT: normal; FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-font-weight: bold"><span style="mso-spacerun: yes"> </span><strong>دعوةُ من تعرف منهم لحضور دورة علمية قريبة منه، أو ندوة ثقافية فيها إرشاد إلى مهارة تقود الشخص لباب خير وهداية، والله تعالى يقول لرسوله </strong></span><strong><span lang="AR-YE" style="FONT-WEIGHT: normal; FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-language: AR-YE; mso-ansi-font-weight: bold">صلى الله عليه وسلم:</span><span lang="AR-YE" style="FONT-WEIGHT: normal; FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-font-weight: bold"> </span><span lang="AR-SA" style="FONT-WEIGHT: normal; FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-font-weight: bold">((لِتُنذِرَ قَوْمًا مَا أَتَاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ))</span><span lang="AR-SA" style="FONT-WEIGHT: normal; FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-font-weight: bold"> [السجدة:3].<o:p></o:p></span></strong></strong></p> <p class="2" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%"><a name="_Toc137359190"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><strong>حادي عشر: الإحسان إليهم:</strong></span></a><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-weight: bold"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><strong>قضاء حوائج من تعرف منهم، والشفاعة لهم تفتح أبوابًا وتمد جسورًا للحوار معهم والوصول إلى قلوبهم، فالإحسان آسر للقلوب.<o:p></o:p></strong></span></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وفي الختام نذكرك أخي الداعية إلى الله بالوصايا التالية:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">1- قبل كل شيء تأكد أن نجاح كل دعوة مرتبط ارتباطًا كليًا بصدق القصد وإخلاص النية كما لا يخفى عليك.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">2- الجأ إلى الله تعالى في كل وقت وحين، واطلب منه التأييد والعون، وأن يفتح لك قلوب المدعوين.</span></b><b><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><span dir="rtl"></span><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>3- استعن بالصبر والصلاة؛ فهما مفتاح كل باب مغلق.</span></b><b><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><span dir="rtl"></span><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>4- عليك بالاستخارة، وطلب المشورة ممن سبقك في هذا العمل، وله قدم سبق فيه، فعنده ما يصلح لك، وبأخصر الطرق.</span></b><b><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><span dir="rtl"></span><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>5- أكثر من التأمل والتفكر في أساليب عقلية ومنطقية لإقناع الآخر<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn47" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn47" name="_ftnref47"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[47]</span></sup></b></span></a>)</span></sup>.</span></b><b><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">تنبيه</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">: هناك أمور لا بد من التنبيه عليها لضمان التأثير على المخالفين لنا، وهي:<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">أولًا</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">: أن الحديث عن البدعة في العموم يختلف عن الكلام مع المخالفين أو المخالف.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ففي الحديث عن البدعة لا بد من ذم البدعة، والتحذير منها، وبيان خطرها على الدين.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">أما إذا كان الحديث موجهًا إلى مخالف- أو مجموعة من المخالفين- فإنه قد يحتاج</span></b><b><sup><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn48" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn48" name="_ftnref48"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><sup><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Times New Roman'; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[48]</span></sup></b></span></a>)</span></sup></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"> إلى تأليف قلبه ودعوته إلى منهج أهل السنة، فيراعى في ذلك الرفق واللين وعبارات التأليف وعدم التعيير.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وهذا ما سار عليه شيخ الإسلام، فهو في حديثه عن البدعة يذمها ويُبيِّن خطرها، أما حينما يتحدث مع مخالف، أو يتعامل معه فإنه يتبع أسلوب اللين والرفق والتأليف، ولعل أوضح مثال، رسالته إلى ابن نصر المنبجي المذكورة سابقًا.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وكذلك ما كتبه في صدر رسالته إلى المنسوبين إلى التشيع وغيرهم في العراق ومشهد المنتظر، حيث قال رحمه الله: «وكان سبب هذه المواصلة أن بعض الإخوان قدم بورقة فيها ذكر النبي </span></b><b><span lang="AR-YE" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-language: AR-YE; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">صلى الله عليه وسلم </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">وذكر سادة أهل البيت، وقد أجرى فيها ذكر النذور لمشهد المنتظر، فخوطب من فضائل أهل البيت وحقوقهم بما سرَّ قلبه وشرح صدره، وكان ما ذكر بعض الواجب؛ فإن الكلام في هذا طويل... إلخ»<sup><span style="COLOR: red">(<a title="" style="mso-footnote-id: ftn49" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftn49" name="_ftnref49"><span class="MsoFootnoteReference"><span dir="ltr" style="mso-special-character: footnote"><span class="MsoFootnoteReference"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: red; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[49]</span></b></span></span></span></a>)</span></sup>.<o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="TEXT-JUSTIFY: kashida; MARGIN: 6pt 0cm 0pt; TEXT-INDENT: 1cm; LINE-HEIGHT: 200%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%; mso-pagination: none; tab-stops: 27.5pt"><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">ولعل هذا أيضًا ما يشير إليه قوله تعالى: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; COLOR: blue; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ بَلْ هُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ لِتُنذِرَ قَوْمًا مَا أَتَاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَهْتَدُونَ))</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'"> [السجدة:3]</span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">، فإذا كان ذلك مطلوبًا مع اليهود والنصارى فمن باب أولى أن يكون مع المخالفين الذين لم يخرجوا عن الإسلام...</span></b><span dir="ltr"></span><b><span lang="AR-SA" dir="ltr" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span dir="ltr"></span><font face="Times New Roman"> </font></span></b><b><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 13pt; LINE-HEIGHT: 200%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><o:p></o:p></span></b></p> <div style="mso-element: footnote-list"><br clear="all"><font face="Times New Roman"> <hr align="right" width="33%" size="1"> </font> <div id="ftn1" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn1" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref1" name="_ftn1"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[1]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) روى هذه الحادثة الإمام أحمد في مسنده، وقال أحمد شاكر: إسناده صحيح: 2/656-657، ورواها الهيثمي في الزوائد: 6/240، وقال: رواه الطبراني وأحمد ببعضه ورجالهما رجال الصحيح، ورواها ابن عبد البر في جامع بيان العلم وفضله: 2/104.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn2" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn2" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref2" name="_ftn2"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[2]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) انظر: تهذيب التهذيب: 10/341.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn3" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn3" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref3" name="_ftn3"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[3]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) شرح السنة، للبغوي: 10/235.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn4" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn4" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref4" name="_ftn4"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[4]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) العواصم والقواصم: (1/220).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn5" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn5" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref5" name="_ftn5"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[5]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) مجموع الفتاوى: 35/201.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn6" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn6" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref6" name="_ftn6"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[6]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) معالم الانطلاقة الكبرى، (ص:148).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn7" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn7" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref7" name="_ftn7"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[7]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) مجموع الفتاوى: 28/ 52-57.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn8" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn8" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref8" name="_ftn8"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[8]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) البداية والنهاية: 14/ 54-55، والعقود الدرية، ص187.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn9" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn9" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref9" name="_ftn9"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[9]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) العقود الدرية، ص187.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn10" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn10" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref10" name="_ftn10"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[10]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) العقود الدرية (ص:189-190).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn11" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn11" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref11" name="_ftn11"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[11]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) أبو داود (2/612) (4611).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn12" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn12" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref12" name="_ftn12"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[12]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) منهاج السنة النبوية: (2/342).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn13" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn13" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref13" name="_ftn13"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[13]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) مدارج السالكين: (3/522).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn14" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn14" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref14" name="_ftn14"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[14]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) المرجع السابق: (2/39).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn15" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn15" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref15" name="_ftn15"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[15]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) طريق الهجرتين وباب السعادتين، (ص:378).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn16" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn16" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref16" name="_ftn16"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[16]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) رواه أحمد: 6/371-372، والحاكم: (4/297)، وصححه، ووافقه الذهبي، وصححه الألباني، السلسلة الصحيحة، رقم (136).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn17" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn17" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref17" name="_ftn17"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[17]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) تيسير الكريم الرحمن في تفسير كلام المنان: (1/465).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn18" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn18" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref18" name="_ftn18"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[18]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) مجموع الفتاوى: 12/388-389.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn19" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn19" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref19" name="_ftn19"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[19]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) مجموع الفتاوى: (12/389).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn20" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn20" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref20" name="_ftn20"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[20]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) مجموعة الرسائل والمسائل: (1/169-189).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn21" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn21" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref21" name="_ftn21"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[21]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) معالم الانطلاقة الكبرى، ص149.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn22" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn22" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref22" name="_ftn22"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[22]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) حقيقة البدعة وأحكامها: 2/372.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn23" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn23" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref23" name="_ftn23"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[23]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) طريق الهجرتين، (ص:386-387).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn24" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn24" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref24" name="_ftn24"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[24]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) مجموع الفتاوى: (28/212).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn25" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn25" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref25" name="_ftn25"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[25]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) أبو داود (2/668) (4800).<o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn26" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn26" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref26" name="_ftn26"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[26]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) تقدم تخريجه.<o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn27" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn27" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref27" name="_ftn27"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[27]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) زاد المعاد (3/549).<o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn28" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn28" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref28" name="_ftn28"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[28]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) منهاج السنة النبوية: (5/239).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn29" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn29" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref29" name="_ftn29"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[29]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) إنصاف أهل السنة (ص:258-259).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn30" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn30" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref30" name="_ftn30"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[30]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) الاعتصام: 2/230.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn31" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn31" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref31" name="_ftn31"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[31]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) مختصر الفتاوى المصرية (ص:659).<o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn32" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn32" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref32" name="_ftn32"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[32]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) العواصم والقواصم: (1/228).<o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn33" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn33" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref33" name="_ftn33"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[33]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) العواصم والقواصم: (1/229).<o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn34" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn34" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref34" name="_ftn34"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[34]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) البخاري (1/248، 249) (5/2265) (670، 672، 5759)، مسلم (1/240) (466).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn35" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn35" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref35" name="_ftn35"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[35]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) العواصم والقواصم: (1/262).<o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn36" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn36" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref36" name="_ftn36"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[36]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) يقصد بذلك قوله سبحانه وتعالى: </span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'">((<span class="a"><span style="COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-bidi-font-size: 10.0pt"> وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ </span></span>))[الأعراف:156]^ </span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus">، فهذه الآية وعد للصالحين برحمة الله وكتابتها لهم ولا يعني ذلك الوعد خروج غير الصالحين من الفاسقين من رحمة الله.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn37" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn37" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref37" name="_ftn37"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[37]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) العواصم والقواصم: (1/172).<o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn38" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn38" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref38" name="_ftn38"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[38]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) سنن الدارمي: 1/129.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn39" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn39" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref39" name="_ftn39"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[39]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) مقالات في عقيدة أهل السنة والجماعة (ص:49).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn40" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn40" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref40" name="_ftn40"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[40]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) انظر: آداب الحوار والمناظرة، د. علي جريشة (ص: 79).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn41" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn41" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref41" name="_ftn41"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[41]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) المرجع السابق، ص80.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn42" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn42" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref42" name="_ftn42"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[42]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) آداب الحوار والمناظرة، ص81.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn43" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn43" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref43" name="_ftn43"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[43]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) آداب الحوار والمناظرة، ص79.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn44" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn44" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref44" name="_ftn44"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[44]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) نقلًا عن شريط بعنوان: لقاء مع مديري توعية الجاليات في القصيم، يوم الخميس (19/6/1414هـ).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn45" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn45" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref45" name="_ftn45"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[45]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) كيف تدعو (ص:4) بتصرف يسير.</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn46" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn46" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref46" name="_ftn46"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[46]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) الصواعق المحرقة (1/5).<o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn47" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn47" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref47" name="_ftn47"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[47]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) كيف تدعو (ص:63).</span><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn48" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn48" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref48" name="_ftn48"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[48]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) وإن كانت المصلحة في بعض الأحيان قد تقتضي الشدة؛ فالأمر في حقيقته راجع إلى المصالح الشرعية، فمتى ما كان الأمر يقتضي التأليف كان هو الواجب، ومتى كان يقتضي الشدة فهي. إلا أن الغالب هو التأليف واللين والحكمة، كما أشار إلى ذلك العلامة ابن الوزير رحمه الله. [انظر: (ص:<span style="mso-field-code: ' PAGEREF الإحالة_الأولى * MERGEFORMAT '"><span style="mso-no-proof: yes">225</span></span>) من هذا الكتاب].<o:p></o:p></span></p></div> <div id="ftn49" style="mso-element: footnote"> <p class="MsoNormal" dir="rtl" style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; mso-pagination: none"><a title="" style="mso-footnote-id: ftn49" href="/articles.aspx?id=2317&page_id=0&page_size=20&links=False#_ftnref49" name="_ftn49"></a><span dir="rtl"></span><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>(</span><font face="Times New Roman"><span dir="ltr" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'"><span style="mso-special-character: footnote"><span style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: mylotus; mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-family: 'Simplified Arabic'; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: AR-SA; mso-fareast-language: EN-US">[49]</span></span></span><span dir="rtl"></span></font><span lang="AR-SA" style="FONT-SIZE: 10pt; COLOR: black; LINE-HEIGHT: 150%; FONT-FAMILY: 'Simplified Arabic'; mso-ascii-font-family: mylotus; mso-hansi-font-family: mylotus"><span dir="rtl"></span>) جامع المسائل لابن تيمية "المجموعة الثالثة" (ص:96).<o:p></o:p></span></p></div></div>
التعليقات