تناقضات يعيشها المذهب...
علي بن محمد القضيبي
الثلاثاء 6 أغسطس 2024 م
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify; "><span style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">تعلمنا منذ الصغر أن نحيي ليالي عاشوراء باللطم والنوح ونحن نذكر مصاب أبي عبد الله عليه السلام، لكن من منا تفكّر ولو للحظة فيما نفعله، هل له مستند شرعي من كتاب أو سنة أم أنّ الأدلة تدين ما نفعله؟!... لا أحد..!</span><br></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">سنون مضت من عمري وأنا على هذه الحال حتى طرأت عليّ تغيرات قادتني إلى التسنن.</span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font: minor-latin;mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font:minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">لم أكن أتصور أنني عشت وهماً في حياتي كالذي عشته في تلك الفترة.</span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font:minor-latin;mso-hansi-font-family: Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin;mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font: minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">هذا المرجع التبريزي يسأل عن الشعائر الحسينية: ما مدى مشروعيتها؟ فيجيب بقوله: (كانت الشيعة على عهد الأئمة عليهم السلام تعيش التقية، وعدم وجود الشعائر في وقتهم لعدم إمكانها لا يدل على عدم المشروعية في هذه الأزمنة، ولو كانت الشيعة في ذاك الوقت تعيش مثل هذه الأزمنة من حيث إمكانية إظهار الشعائر وإقامتها لفعلوا كما فعلنا، مثل نصب الأعلام السوداء على أبواب الحسينيات بل الدور إظهاراً للحزن) ( ).</span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font: minor-latin;mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font:minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">المسألة استحسان من قِبل علماء المذهب، ولا نص من كتاب أو سنة على مشروعية ما يُفعل في أيام محرم باسم (إحياء شعائر الله تعالى).</span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font:minor-latin;mso-hansi-font-family: Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin;mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font: minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">بينما الناظر في روايات أئمة آل البيت عليهم السلام وكلام علماء الشيعة القدماء يجد شيئاً آخر؛ فقد ذكر ابن بابويه القمي في من لا يحضره الفقيه (4/376) أنّ من ألفاظ رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم التي لم يُسبق إليها: (النياحة من عمل الجاهلية).</span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font: minor-latin;mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font:minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">وروى النوري الطبرسي في مستدرك الوسائل (1/143-144) عن علي عليه السلام قال: (ثلاث من أعمال الجاهلية لا يزال فيها الناس حتى تقوم الساعة: الاستسقاء بالنجوم والطعن في الأنساب والنياحة على الموتى).</span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin;mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font: minor-latin;mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font:minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">وروى محمد باقر المجلسي في (بحار الأنوار) عن علي عليه السلام قال: لما مات إبراهيم بن رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم أمرني فغسلته، وكفنه رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم وحنطه، وقال لي: احمله يا علي، فحملته حتى جئت به إلى البقيع فصلى عليه... فلما رآه منصباً بكى صلى الله عليه وآله وسلم، فبكى المؤمنون لبكائه حتى ارتفعت أصوات الرجال على أصوات النساء، فنهاهم رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم أشد النهي، وقال: تدمع العين ويحزن القلب ولا نقول ما يسخط الرب وإنا بك لمصابون وإنا عليك لمحزونون...)( ).</span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin;mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font: minor-latin;mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font:minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">لاحظ موقف النبي صلى الله عليه وآله وسلم والإمام علي عليه السلام من النياحة.. كيف تحول النهي عن النياحة ووصفها بأنها من عمل الجاهلية إلى حكم (الاستحباب)؟!</span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font: minor-latin;mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font:minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">ولوضوح النصوص في الزجر عن النياحة صرّح الطوسي وابن حمزة بتحريم النوح، ونص الطوسي على إجماع الشيعة على ذلك في زمانه( ).</span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font:minor-latin;mso-hansi-font-family: Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin;mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font: minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">وقد نصت الروايات على أنّ لطم الوجه والصدر من البدع الشنيعة التي لا يرضى بها الله تعالى ولا رسوله المصطفى صلوات الله وسلامه عليه ولا الأئمة الأطهار.</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin;mso-bidi-font-family: Arial;mso-bidi-theme-font:minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">فقد قال الإمام الباقر: (أشد الجزع الصراخ بالويل والعويل، ولطم الوجه والصدر، وجز الشعر من النواصي، ومن أقام النواحة فقد ترك الصبر، وأخذ في غير طريقه)( ).</span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font: minor-latin;mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font:minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">وقد روي أنّ الإمام الحسين قد قال لأخته زينب: (يا أُخية، اتقي الله، وتعزي بعزاء الله، واعلمي أنّ أهل الأرض يموتون، وأنّ أهل السماء لا يبقون، وأنّ كل شيء هالك إلا وجه الله تعالى الذي خلق الخلق بقدرته فيعودون، وهو فرد وحده، أبي خير مني، وأمي خير مني، وأخي خير مني، ولي ولكل مسلم برسول الله أسوة)، فعزاها بهذا ونحوه، ثم قال لها: (يا أختاه إني أقسمت عليك فأبري قسمي، إذا أنا قُتلت فلا تشقي عليّ جيباً، ولا تخمشي عليّ وجهاً، ولا تدعي عليّ بالويل والثبور) ( ).</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin;mso-bidi-font-family: Arial;mso-bidi-theme-font:minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">ولهذا نقل محمد بن مكي العاملي (الشهيد الأول) عن الطوسي قوله: (يحرم اللطم والخدش وجز الشعر إجماعاً، قاله في المبسوط، ولما فيه من السخط لقضاء الله)( ).</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin;mso-bidi-font-family: Arial;mso-bidi-theme-font:minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">أما لبس السواد فحسبك قول الإمام علي عليه السلام: (لا تلبسوا السواد فإنه لباس فرعون) ( ) </span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family:Calibri;mso-ascii-theme-font: minor-latin;mso-hansi-font-family:Calibri;mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font:minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify;"><span lang="AR-SA" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 18px;">أمام هذه الروايات التي تحرم النياحة واللطم ولبس السواد وقفت حائراً بينها وبين واقع مُـرٍّ تربيت عليه ظاناً أنّ ما أفعله يعبر عن حبي أهل البيت، ولم أكن أعلم أنّ ما نفعله في الحسينيات والمآتم هو مخالفة صريحة لوصايا وأقوال أهل البيت ولأقوال جدهم المصطفى صلوات الله وسلامه عليه.</span><span lang="AR-SA" style="font-family:"Arial",sans-serif;mso-ascii-font-family: Calibri;mso-ascii-theme-font:minor-latin;mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin;mso-bidi-font-family:Arial;mso-bidi-theme-font: minor-bidi"><o:p></o:p></span></p><span style="font-size: 18px;"> </span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="text-align: justify; "><span dir="LTR" style="font-size: 18px;"><o:p> </o:p></span></p>
التعليقات